Terug naar overzicht
Mike Lehnkering Mike Lehnkering
± 2 min

Cold Shock: Waarom ademhalen je dood kan worden

Wat is cold shock?

Cold shock (ook wel thermische shock genoemd) is een reflexmatige reactie op een plotselinge onderdompeling in koud water.

Belangrijke kenmerken zijn:

  • Onvrijwillige diepe ademhaling: je lichaam reageert met een krachtige, plotselinge inademing als reactie op het (ijs-)koude water – gevaarlijk als je onder water bent.

  • Hyperventilatie (snelle, diepe ademhaling) en paniek – Het slachtoffer raakt de controle over zijn ademhaling kwijt (1).

  • Cardiovasculaire stress: een snelle hartslag en een hoge bloeddruk door de opgetreden vaatvernauwing – dit kan zelfs een hartstilstand veroorzaken, ook bij gezonde mensen .

Wanneer komt het voor?

Cold shock treedt op bij plotselinge onderdompeling in water onder de 15 °C, vaak in de eerste minuut. Denk bijvoorbeeld aan: een val in een koud water, rivier of de zee. Water heeft een veel hogere warmtegeleiding dan lucht – waardoor lichaamstemperatuur snel daalt .
De Royal Yachting Association (RYA) waarschuwt dat dit in heel de UK voorkomt, met zeewatertemperaturen tussen 6–10 °C in de winter en 15–20 °C in de zomer (2). Deze temperaturen zijn vergelijkbaar met het zeewater in Nederland. Dus ook in de zomer kan je een cold shock krijgen wanneer je (onbedoeld) in het water terecht komt.

Wat moet je doen bij cold shock?

 1. Herken cold shock snel

  • Hyperventilatie start binnen enkele seconden na onderdompeling in het koude water.

  • Het slachtoffer zal in paniek zijn en okan niet meer zwemmen of het hoofd boven water houden.

2. Alarmeer hulpdiensten & veilige ligging

Bel direct 1-1-2 en zorg dat het slachtoffer met gezicht boven water blijft, werp een reddingsmiddel of drijvendhoudend hulpmiddel toe.

3. Adempatroon herstellen

  • In afwachting van de hulpdiensten, moedig de drenkeling aan rustig op de rug te drijven, rol naar de rug. Zo blijft je luchtweg boven water en drijf je het beste.

  • Help met ademhaling: rustig ademhalen zorgt voor goede vulling van de longen met lucht. Dit bevorderd het drijfvermogen.

4. Zelfredzaam maken

Zodra ademhaling minder heftig wordt, stimuleer het slachtoffer om rustig op de rug te gaan zwemmen en langzaam naar de kant toe te komen.

Pas Op! Ga nooit zelf te water als je hier niet voor getraind bent en beschikt over de juiste reddingsmaterialen. Ook jij kan in de problemen komen als je een slachtoffer in het water wilt redden.

5. Eerste hulpverlening

  • Leg het slachtoffer in een warme, droge deken en geef warme alcoholv en caffeine vrije dranken, wanneer het slachtoffer dit zelf kan drinken.

  • Let op tekenen van hypothermie (rillen, verwarring, blauwpaarse verkleurde slijmvliezen en huis) en ademhalingsproblemen (hoesten, benauwdheid)

  • Bij bewusteloosheid of afwezigheid van de ademhaling direct starten met reaniamtie: controle ademhaling, evt. 5 beademingen gevolgd door borstcompressies.

Iedere week een eerste hulptip ontvangen?

Schrijf je hier in

Bronnen