Wat doe je bij onderkoeling

Wat is onderkoeling?

We spreken van onderkoeling wanneer de lichaamstemperatuur onder de 35 graden Celsius zakt. We onderscheiden verschillende gradaties van onderkoeling.

Is de lichaamstemperatuur tussen de 35 en 32 graden Celsius, dan spreek je van lichte onderkoeling. Zakt de lichaamstemperatuur verder door tussen de 32 en 30 graden Celsius spreek je van matige onderkoeling. Zakt de lichaamstemperatuur verder door tot onder de 30 graden Celsius dan spreek je van ernstige onderkoeling.

Hoe ontstaat onderkoeling?

Om het lichaam in evenwicht te houden verbrand je lichaam de hele dag door brandstof om lichaamsprocessen op gang te houden. Bij deze verbranding komt warmte vrij die wordt gebruikt om het lichaam op temperatuur te houden. Onderkoeling ontstaat wanneer er meer warmte verloren gaat dan er aangemaakt wordt.

Je kan dus al afkoelen wanneer het buiten kouder is dan jouw lichaamstemperatuur. Of wanneer je nat bent. Ook na te veel inspanning kun je meer warmte verliezen dan dat je aanmaakt. Ook het gebruik van medicatie, een slechte conditie of aandoeningen van de schildklier kunnen er voor zorgen dat er minder warmte wordt aangemaakt om het lichaam warm te houden. Het gebruik van alcohol en drugs zorgen ook voor een verstoorde warmteregulatie.

Wat gebeurd er in het lichaam?

Je lichaam functioneert het beste bij een temperatuur tussen de 35 en 37 graden Celsius. Wanneer de temperatuur hieronder zakt zal het lichaam eerst proberen warmte te genereren om de temperatuur op peil te houden. Lukt dit niet, dan zullen lichaamsfuncties in gevaar komen. Het gevaar van onderkoeling is, dat het meestal sluipend verloopt.

In onderstaande tabel staan een aantal symptomen bij onderkoeling.

De symptomen bij onderkoeling zijn divers. Wanneer iemand rilt, kan deze een lichaamstemperatuur tussen de 35 en 32 graden hebben. De enige manier om zeker te weten hoever iemand onderkoelt is, is om de lichaamstemperatuur te meten met een thermometer.

Eerste hulp bij onderkoeling

Het doel van je eerste hulp is verder warmteverlies te voorkomen. Als eerste hulpverlener moet je het slachtoffer uit de koude omgeving halen, naar een warmte ruimte.

Bij lichte onderkoeling is het slachtoffer nog bij bewustzijn en in staat opdrachten uit te voeren. Het slachtoffer kan goed aangeven waar hij behoefte aan heeft. Geef dit slachtoffer iets warms te drinken.

Ontdoe het slachtoffer van eventuele natte kleding en vervang deze door droge en warme kleding. Of wikkel het slachtoffer in dekens. Pak hierbij de romp apart in van de ledematen.

Geef je slachtoffer geen alcohol. Alcohol verwijd de bloedvaten. Hierdoor treedt juist warmteverlies op. Wees hierom ook voorzichtig met een warm bad of warme douche. Deze warmte van buitenaf zorgt ervoor dat de bloedvaten in de huid gaan open staan en er warm bloed vanuit de romp naar de huid stroomt. Door deze verplaatsing van bloed kan het slachtoffer onwel worden.

Bij matige tot ernstige onderkoeling kan het bewustzijn van je slachtoffer gedaald zijn of zelfs afwezig zijn. Ga voorzichtig met dit slachtoffer om. Breng het slachtoffer naar een beschutte warme omgeving en pak hem warm in in dekens. Vergeet hierbij niet het hoofd in te pakken. 

Controleer en observeer je slachtoffer volgens de ABCDE methodiek en stel de vitale functies veilig. Zorg ook dat er direct professionele hulp komt.

Voorkom onnodig bewegen van het onderkoelde slachtoffer. Wanneer het slachtoffer matig of ernstig onderkoeld is, is het hart gevoelig voor hartritmestoornissen. Door het slachtoffer onnodig te bewegen kun je hartritmestoornissen veroorzaken.

Hoe snelle onderkoeling je leven kan beschermen.

Onderdompeling in koud water zorgt voor een snelle onderkoeling. Deze snelle onderkoeling kan een beschermend effect hebben op de hersenen tegen zuurstoftekort. Deze bescherming wordt wel beïnvloed door leeftijd, tijd, temperatuur, stofwisselingssnelheid en heropwarmingstechnieken.

Niemand is dood, tenzij warm en dood.

Dit is een bekend gezegde bij lifeguards. Wanneer lifeguards een onderkoeld slachtoffer uit het water halen zonder tekenen van leven. Zullen zij de reanimatie starten. De reanimatie met gebruik van de AED zal worden voortgezet in het ziekenhuis tot de kerntemperatuur van het slachtoffer is gestegen tussen 30 en 34 graden Celsius. Hierna wordt pas bekeken of verdere reanimatie nog zinvol is.

Lees hier meer blogs