Hoe voorkom je verdrinking door epilepsie

Om te weten hoe je verdrinking door epilepsie kunt voorkomen. Moeten we eerst meer weten over epilepsie. Wat is epilepsie nu precies, hoe herken jij epilepsie in het zwembad? Mag iemand met epilepsie überhaupt wel zwemmen. En wanneer iemand dreigt te verdrinken door epilepsie, wat doe je dan

Wat is epilepsie?

In onze hersenen zitten een paar miljard grijze cellen. Deze cellen zijn als verschillende netwerken. Elk netwerk heeft zijn eigen taak. Zo houd een netwerk zich bezig met je ademhaling. En een ander netwerk zorgt ervoor dat jij je spieren aanstuurt tijdens het zwemmen. Doormiddel van kleine elektrische impulsen wisselen deze netwerken voortdurend informatie met elkaar uit.

Epilepsie ontstaat wanneer er kortsluiting ontstaat in een of meerdere van deze netwerken in je hersenen. Hoe de aanval zich uit, hangt af van welk netwerk kortsluiting maakt en of er nog andere netwerken in de hersenen meedoen.

Welke vormen van epilepsie bestaan er?

Zoals gezegd hangt de vorm van de epileptische aanval af van het netwerk in de hersenen dat kortsluiting maakt. Iemand kan vallen, schokken, vreemde bewegingen maken. Soms kan iemand iets vreemds ruiken, eventjes afwezig zijn of buiten bewustzijn raken.

Epilepsie ontstaat door een combinatie van erfelijke factoren en omgevingsfactoren. In 70% van de gevallen vind met geen oorzaak voor de epileptische aanvallen.

We onderscheiden een aantal verschillende aanvallen.

Bij een focale aanval met intacte gewaarwording blijft het bewustzijn helder, maar kan iemand verschillende sensaties ervaren.

Bij een vocale aanval met verminderde gewaarwording is het bewustzijn geheel of gedeeltelijk verdwenen. Vaak zijn er automatismen waar te nemen.

Tijdens een absence staart iemand tussen de 3 en 30 seconden voor zich uit. Hierna gaat het slachtoffer weer door met de werkzaamheden waar hij mee bezig was. Alsof er niets gebeurd is.

Wanneer iemand een tonisch-clonische aanval heeft. Verkrampt het lichaam en schokt het lichaam

In het geval van een mycologische aanval trekken de spieren in de armen en/of benen zich vrij plotseling samen. Hierdoor ontstaan er schokjes.

Lees meer over de verschillende vormen van epilepsie op de site van het epilepsiefonds.

Hoe herken ik epilepsie?

Epileptische aanvallen kunnen heel er heel verschillend uitzien. Zoals ik hierboven heb beschreven kan een epileptische aanval bestaan doordat het slachtoffer bij een absence enkele seconden afwezig is. Tot de heftige tonisch-clonische aanval waarbij het slachtoffer buiten bewustzijn is en heftige schokkende bewegingen maakt.

Mag iemand met epilepsie zwemmen?

Ja, je mag zwemmen met epilepsie. Er zijn geen wettelijke regels dat mensen met epilepsie (of epileptische aanvallen) niet mogen zwemmen. De zwemmer bepaald zelf welke risico’s hij aanvaardbaar vindt. Het risico is afhankelijk van een aantal factoren:

• Om welke soort aanvallen gaat het?
• Worden de aanvallen uitgelokt door bepaalde omstandigheden?
• Hoe vaak heeft iemand een aanval?

Het risico is lager bij iemand die al een jaar of langer aanvalsvrij is, dan bij iemand die wil gaan zwemmen en regelmatig een epileptische aanval heeft. Is dit het geval, ga dan nooit zonder begeleider zwemmen. Zeker wanneer het gaat om een tonisch-conische aanval. Het is bij deze vorm van epilepsie belangrijk dat er gezwommen wordt in helder water waar de begeleider rechtop kan staan. De begeleider moet het hoofd van het slachtoffer binnen een seconde boven water kunnen tillen. Ook wanneer iemand al langer aanvalsvrij is geweest van epilepsie is het van belang niet zonder begeleiding te gaan zwemmen.

Kan zwemmen epilepsie uitlokken?

Er zijn een aantal risicofactoren die epilepsie kunnen uitlokken wanneer je gaat zwemmen.

Geforceerd ademhalen; met name ongeoefende en angstige zwemmen doen dit voordat zij een duik nemen. Deze geforceerde ademhaling kan een epileptische aanval uitlokken.

Ook plotselinge ontspanning na het zwemmen kan een epileptische aanval uitlokken. Het is raadzaam om na het zwemmen niet op de rand van het zwembad te gaan zitten.

Tips voor de toezichthouders.

Wanneer je weet dat iemand komt zwemmen en bekend is met epilepsie. Zorg ervoor dat deze niet zonder begeleiding zwemt. Ik heb nog geleerd dat kinderen in de zwemles met epilepsie een rode badmuts moeten dragen, zodat ze goed te herkennen zijn. Tegenwoordig laten wij een ouder bij de les aanwezig zijn, die toeziet op zijn eigen kind. Afhankelijk van het type en de frequentie van de epileptische aanvallen is het noodzakelijk dat er iemand meezwemt. Zorg er altijd voor dat je op de hoogte bent van het type epilepsie dat iemand heeft.

Wanneer iemand een epileptische aanval krijgt in het water zorg ervoor dat zijn hoofd boven water is, zodat het slachtoffer geen water in kan ademen. Door het insult is het slachtoffer niet in staat zijn eigen luchtwegen vrij van water te houden. Breng het slachtoffer zo snel mogelijk naar de kant. Dit kan moeilijk zijn wanneer iemand slap en bewusteloos is.

Heeft het slachtoffer een tonisch-clonische aanval in het water. Houd hem dan boven water zolang de aanval duurt. Gebruik eventueel drijfmiddelen om het slachtoffer drijvend te houden. Blijf weg van de kant of harde voorwerpen in het water. Zo kan het slachtoffer geen ander letsel oplopen. Is de aanval over? Breng hem dan naar de kant.

Eenmaal op de kant en het slachtoffer is nog buiten bewustzijn? Leg het slachtoffer in stabiele zijligging en bescherm hem tegen afkoelen. 

Heeft het slachtoffer een aanval buiten het water. Begeleid het slachtoffer door de aanval heen. Blijf rustig, werk het slachtoffer niet tegen. Maar begeleid zijn armen en benen bij de beweging zodat hij zich niet verder kan verwonden.

Na een aanval kan een slachtoffer erg suf zijn. Soms valt hij in slaap en niet wekbaar. Dit hoort bij de epilepsie. Een aanval kost erg veel energie. En door de kortsluiting in de hersenen gaat het lampje soms letterlijk even uit. Zorg uiteraard altijd voor professionele hulp. Controleer regelmatig het bewustzijn en de ademhaling. Stopt het slachtoffer met ademen? Dan start je met reanimeren en sluit je een AED aan.

In onze Lifesavertrainingen besteden wij aandacht aan ongevallen en incidenten in jouw zwembad. Wil je meer informatie over wat wij voor jou kunnen betekenen in het voorkomen van verdrinkingen in zwembaden? Neem gerust contact met ons op.

Naar het Lifesaverprogramma