Mike Lehnkering
Zijn geïmproviseerde tourniquets effectief
10hr First Responder Challenge
Recent volgde ik de 10hr First Responder Challenge bij Derek de Vries (Wees Voorbereid). 10 uur lang werd er gewerkt aan de vaardigheden om masaal bloedverlies te beperken door het aanleggen van een tourniquet aan ledenmaten, een wond op te stoppen, doordringende borstverwondigen te sealen. Levensreddend is het aanbrengen van een tourniqet om een hevig bloedend ledemaat. Ik oefende dit in verschillende, stressverhogende, situaties. Een mooie ervaring waar er, als ervaren zorgproffessional, toch nog even flink aan de boom werd gerammeld.
De Evolutie van de Tourniquet
Tourniquets zijn al duizenden jaren in gebruik om ernstige bloedingen te stelpen. In de operatiekamers gebruiken we het pneumatisch tourniqet om armen en benen onder bloedleegte te kunnne opereren (de operateur heeft beter zicht en de patiënt geen bloedverlies). Hun ontwerp en gebruik zijn door de eeuwen heen verbeterd, voornamelijk door militaire noodzaak. De klassieke "windlass" tourniquet, die een strak lint met een stok om op te draaien omvat, werd al in de 17e eeuw gebruikt. Tegenwoordig zijn er commerciële tourniquets, zoals de Combat Application Tourniquet (CAT), standaarduitrusting in veel militaire eenheden. Deze moderne tourniquets zijn uitgebreid getest en hebben hun effectiviteit bewezen bij het verminderen van sterfte door hevige bloedingen.
Werking en Indicaties
Een tourniquet werkt door druk uit te oefenen op een ledemaat om de bloedstroom naar een wond te stoppen. Dit is vooral cruciaal bij levensbedreigende bloedingen waar andere methoden zoals directe druk niet effectief zijn. De indicaties voor het aanleggen van een tourniquet is masaal bloedverlies door bijvoorbeeld amputaties, meerdere bloedingslocaties, en noodsituaties waar snelle evacuatie noodzakelijk is.
Geïmproviseerde Tourniquets: Bewijs en Effectiviteit
Hoewel commerciële tourniquets als eerste keuze worden beschouwd, tonen sommige studies aan dat geïmproviseerde tourniquets ook effectief kunnen zijn. Een studie onder Israëlische soldaten toonde aan dat geïmproviseerde tourniquets, zoals de Russische windlass, in veel gevallen net zo effectief waren als commerciële tourniquets bij het stoppen van bloedingen. Bovendien kunnen eenvoudige materialen zoals een riem of draad in noodgevallen succesvol worden gebruikt.
Echter, niet alle studies zijn het eens over de effectiviteit van geïmproviseerde tourniquets. Sommige onderzoeken wijzen op verhoogde pijn en minder succes bij het stoppen van de bloedstroom. Toch suggereren andere bevindingen dat, mits correct toegepast, geïmproviseerde tourniquets een waardevolle noodoplossing kunnen zijn.
Toepassing in de Praktijk
Voor eerste hulpverleners en EHBO-instructeurs is het essentieel om bekend te zijn met zowel proffessionele als geïmproviseerde tourniquets. In noodsituaties met meerdere slachtoffers, waar middelen schaars zijn, kunnen geïmproviseerde tourniquets levens redden. Het correct aanleggen van een geïmproviseerde tourniquet vereist kennis en oefening, en het is belangrijk om bewust te zijn van de risico's en mogelijke complicaties, zoals zenuwbeschadiging door te lange toepassing. Daarnaast zorgt het zoeken naar geschikte materialen en improviseren van het tourniquet extra bloedverlies bij het slachtoffer.
Conclusie
Hoewel commerciële tourniquets de voorkeur genieten vanwege hun bewezen effectiviteit en gebruiksgemak, mogen geïmproviseerde tourniquets niet geheel worden genegeerd. Ze hebben een belangrijke rol in noodsituaties waar proffessionele opties niet beschikbaar zijn. Als EHBO-instructeur zou je daarom moeten overwegen om zowel de theorie als de praktijk van het gebruik van geïmproviseerde tourniquets op te nemen in je trainingen. Het begrijpen van de juiste technieken en indicaties voor hun gebruik kan het verschil maken tussen leven en dood.
Eerste hulpverleners moeten sterk overwegen om een EHBO-training te volgen. Een training welke je in ieder geval leert hoe je masaal bloedverlies kunt beperken door het aanleggen van een tourniquet.
