Herfstgevaren rond het water: Eerste Hulp bij Onderkoeling, Verdrinking en Meer

De herfst is een prachtig seizoen waarin de natuur verandert en we vaak genieten van buitenactiviteiten zoals wandelen, vissen of roeien. Helaas brengt deze tijd van het jaar ook unieke risico's met zich mee, vooral in en rond water. De combinatie van koudere temperaturen, gladde oppervlakken en verraderlijke wateromstandigheden kan leiden tot verschillende soorten letsels. In deze blog bespreken we veelvoorkomende herfstletsels rond het water en hoe je eerste hulp kunt bieden in deze situaties.

1. Onderkoeling

Onderkoeling is een ernstig risico in de herfst, vooral wanneer je onverwacht in koud water terechtkomt. Je lichaam kan snel afkoelen, hierdoor kun je moeilijker bewegen raak je verwart en uiteindelijk bewusteloos.

Ook wanneer je niet in het water terecht komt kun je onderkoelingsverschijnselen ontwikkelen. In de herfst lijkt het soms nog warmer dan het daardwerkelijk is. Wind en regen kunnen je ook afkoelen. Helemaal wanneer je jas toch niet (helemaal) waterdicht blijkt te zijn.

Symptomen van onderkoeling:

• Koude en bleke huid
• Oncontroleerbaar rillen
• Verwardheid of desoriëntatie
• Trage ademhaling en pols

Eerste hulp bij onderkoeling:

• Zorg allereerst voor je eigen veiligheid. Voorkom dat jezelf in het water terecht komt. Of dat je het koud krijgt omdat jij je jas hebt afgestaan aan het slachtoffer.
• Breng het slachtoffer zo snel mogelijk uit het water en naar een droge, beschutte plek.
• Verwijder natte kleding en wikkel de persoon in droge dekens of kleding. Hoe je dit doet, legt Mike in dit filmpje uit.
• Gebruik lichaamswarmte (door jezelf of anderen dicht bij het slachtoffer te houden) om de temperatuur te verhogen.
• Geef warme, zoete dranken als de persoon bij bewustzijn is, maar vermijd alcohol of cafeïne.
• Bel onmiddellijk 112 voor medische hulp. Onderkoeling kan levensbedreigend zijn, vooral als het slachtoffer bewusteloos is of niet meer rilt.

Meer over onderkoeling lees je hier

2. Valpartijen door Gladde Oppervlakken

In de herfst zorgen regen, natte bladeren en modder voor verraderlijke, gladde oppervlakken rondom water. Valpartijen zijn dan ook een veelvoorkomende oorzaak van blessures zoals kneuzingen, verstuikingen en botbreuken.

Eerste hulp bij valpartijen:

• Kneuzingen of verstuikingen: Gebruik de RICE-methode: Rust, IJs (niet direct op de huid), Compressie (verband) en Elevatie (het geblesseerde gebied omhoog houden).

• Botbreuken: Stabiliseer de gebroken ledematen en beweeg het slachtoffer zo min mogelijk. Bel onmiddellijk een ambulance als je een breuk vermoedt.

• Hoofdletsel: Controleer of het slachtoffer bewustzijn verliest of zich verward voelt. In geval van twijfel of bewustzijnsverlies, bel direct medische hulp.

3. Snijwonden of Schaafwonden

een gladde waterkant of scherpe voorwerpen onder water kunnen snijwonden veroorzaken. Deze wonden zijn niet alleen pijnlijk, maar kunnen ook snel geïnfecteerd raken, vooral in stilstaand water dat bacteriën kan bevatten. Goede wondzorg is van belang.

Eerste hulp bij snij- of schaafwonden:

• Spoel de wond onmiddellijk met schoon water om vuil en bacteriën te verwijderen.
• Bedek de wond met een steriel verband of pleister.
• Raadpleeg een arts als de wond diep is, blijft bloeden of tekenen van infectie vertoont (zoals roodheid, zwelling of pus).

4. Verdrinking of ter water raking

Zelfs in de herfst, wanneer de temperatuur kouder is, kan verdrinking optreden. Je kan uitglijden en onverwacht in het water vallen. Bij verdrinkingsslachtoffers vereist een snelle en effectieve actie, omdat het gebrek aan zuurstof in korte tijd tot blijvende schade kan leiden.

Eerste hulp bij verdrinking:

• Roep direct om hulp en bel 112.
• Als het veilig is om dit te doen, haal het slachtoffer zo snel mogelijk uit het water.
• Controleer het bewustzijn. Reageert het slachtoffer, zorg dat het slachtoffer ontdaan wordt van natte kleding en warm het lichaam op met deken en beschutting. Reageert het slachtoffer niet? controleer de ademhaling.
• Controleer of het slachtoffer ademhaalt. Als er geen ademhaling is, begin dan direct met reanimatie. Haalt het slachtoffer wel adem. Leg het slachtoffer op de zij en blijf de aemhaling controleren. Terwijl je het slachtoffer beschermt tegen verdere afkoeling.
• Reanimeer met borstcompressies en mond-op-mondbeademing, volgens de 30:2 verhouding (30 borstcompressies gevolgd door 2 beademingen). Start bij drenkelingen met 5 beademingen om het zuurstof tekort aan te vullen.
• Ga door met reanimeren totdat medische hulp arriveert of het slachtoffer weer tekenen van leven vertoont.

 5. Koudeverbranding

Koudeverbranding (frostbite) kan voorkomen bij blootstelling aan extreem koude temperaturen of water. Dit type verbranding treft vaak de vingers, tenen, oren en neus. Ook in de herfst kan de (gevoels-) temperatuur onder invloed van wind en regen sterk dalen.

Symptomen van koudeverbranding:

• Huid die wit, blauw of rood wordt
• Een gevoelloze of stekend gevoel in de getroffen lichaamsdelen
• Harde, wasachtige huid

Eerste hulp bij koudeverbranding:

• Breng het slachtoffer naar een warme omgeving en verwijder natte of koude kleding.
• Verwarm de getroffen gebieden geleidelijk, bijvoorbeeld door het in warm (maar niet heet) water te dompelen.
• Wrijf niet over de koude huid, want dit kan meer schade veroorzaken.
• Zoek medische hulp als de symptomen ernstig zijn.

Tips om Letsels Rond het Water te Voorkomen

Draag geschikte kleding: 

Thermische kleding en waterdichte schoenen kunnen onderkoeling voorkomen en geven extra grip op gladde oppervlakken.
Gebruik anti-slipmatten: Bij bruggen, steigers of op boten kunnen deze valpartijen helpen voorkomen.

Ga nooit alleen op pad:

Zeker in de herfst is het verstandig om met iemand anders te gaan wandelen of varen. Zo kun je elkaar helpen in geval van nood.

Wees voorbereid op noodsituaties:

Neem altijd een EHBO-kit en een mobiele telefoon mee wanneer je activiteiten rond water onderneemt. Check ook of je EHBO-kit voorbereid is voor het herfstweer. Heb je er een isolatiedeken in zitten? Warmtepads zijn ook een idee om mee te nemen. Je warmt er snel je handen mee op.

Neem ook ene powerbank mee. De accu van je telefoon doet het minder lang en goed in een koude omgeving.

Vraag naar de mogelijkheden om jouw eerste hulp vaardigheden op peil te brengen.

Conclusie

Herfstactiviteiten rondom water kunnen prachtig en rustgevend zijn, maar ze brengen ook risico's met zich mee zoals onderkoeling, valpartijen en verdrinking. Door alert te zijn en goed voorbereid te zijn op noodsituaties, kun je genieten van dit seizoen zonder onnodige gevaren. Het kennen van de juiste eerste hulp bij watergerelateerde ongevallen is essentieel om snel en effectief te kunnen handelen en de gevolgen van een ongeluk te minimaliseren.

Blijf veilig en geniet van de herfst!